Dzieci i młodzież w nowej sytuacji traumy wojennej
Temat inwazji na Ukrainę jest w nas, jest w naszych dzieciach. Przenika głęboko, różnymi kanałami; przez media, wymiany koleżeńskie, realne doświadczenia spotkania z uchodźcami.
Trauma psychiczna to efekt jakiegoś wydarzenia, które narusza równowagę, gdyż brakuje obron niezbędnych do jego zrozumienia i opracowania (De Masi). Śmierć, wojna, utrata bliskich i domu to najtrudniejsze wydarzenia życiowe. Jedną z reakcji na traumę jest poszukiwanie bliskości, niesienia pomocy. Pomaga to w przeciwdziałaniu zalaniu bezradnością i bezsilnością, przywraca poczucie sprawstwa. Nagle znalezienie się w sytuacji traumy może również uruchamiać gniew, chęć walki, buntu co przekłada się również na działania pomocowe, ale też uruchamia agresję w obronie własnej. Część dorosłych i młodzieży zareaguje jednak znieruchomieniem, wycofaniem. Mogą schować się w skorupie niczym żółw i będą oczekiwać katastrofy. To stawia takie osoby w zmaganiu się z poczuciem winy i jeszcze większą lawiną lęku, a nawet zanegowaniem aktualnej sytuacji „nie chce tego słuchać”, „dla mnie nic się nie zmieniło”.
Jak możemy o tym pomyśleć? Jakie sposoby radzenia mają młodsze dzieci?
Istotne jest różnicowanie myśli o przeszłości „tam i wtedy” od aktualnych „tu i i teraz”, powstrzymanie się od snucia katastroficznych wizji, ani nie wybieganie w zbyt daleką przyszłość. Nie jest to łatwe kiedy to, co aktualne jest bardzo realne i zagrażające. Podjęcie rozmowy, nazwanie tego, czego się boimy oswaja lęk. To też swoistego rodzaju „hartowanie”, a nie zaprzeczanie lękowi może przygotowywać i oswajać, że z silnym poczuciem zagrożenia będziemy mieli do czynienia przez dłuższy czas.
A co jeśli rodzice rodzice są zbyt przytłoczeni sytuacją i nie są w stanie przyjmować lub modulować
przeżyć dziecka?
Jeśli sposoby opracowywania lęku się wyczerpią to najczęściej pojawia się odreagowywanie, wybuchy złości, gwałtowne działanie. Często dzieci próbują przejąć funkcję stabilizującą rodziców. Jednocześnie niemożność realnej pomocy rodzicom rodzi długotrwałe konsekwencje: poczucie zwątpienia, uczucie bezwartościowości. Małe dzieci mają jeszcze nierozwinięte w pełni możliwości rozróżniania świata rzeczywistego i fikcji, co często pogłębia niezrozumienie napływających informacji. Kiedy czegoś pragną to oczekują, że to się stanie. Jeśli się czegoś boją to łatwo im to zobaczyć oczami wyobraźni, np. żołnierza stojącego w rogu pokoju. Ważnym zadaniem na teraz jest pomaganie dzieciom w postrzeganiu ich wewnętrznej rzeczywistości, jak również wspieranie w zrozumieniu świata, który je otacza.
Z kolei u starszych dzieci, nastolatków, większy poziom lęku jest typowy dla fazy dorastania, co wiąże się z budowaniem tożsamości, zmianą w ciele, niepewnością przyszłości. Briggs pisze: „Jeśli w otoczeniu dominuje lęk i brakuje zdolności przemyślanego, refleksyjnego pomieszczania, dochodzi do „zakażenia” uczuciem lęku, które przyjmuje konkretną postać projekcji, przy czym obawy pochodzą z przeżyć nastolatka lub są przez niego wzbudzone (..)
W związku z tym pomocne jest rozpoznanie elementów relacji z rodzicami, które wspierają możliwości rozwojowe nastolatka i odróżnienie ich od tych aspektów, które wywołują zakłócenia.” Próba zajęcia się wpływem aktualnego zamętu i aktualnej różnorodności społecznej na umysł nastolatka może zapobiegać nieumiejętności akceptowania i wyrażania uczuć.
Nie ma dobrych i złych reakcji na traumę, każdy na swój sposób chroni swój umysł przed zalaniem lękiem. Możemy obserwować rekcje ciała swoje i dzieci, dostrzec, że może tym kanałem próbuje wyrazić się lęk. Jeśli czujemy, że obciążenie jest zbyt duże i nie możemy wrócić do równowagi, warto zwrócić się o profesjonalną pomoc, która otwiera możliwość osobistego wsparcie w tej trudnej sytuacji.
Filmowe Spotkania z Psychoanalizą - DOBRZY NIEZNAJOMI
Najbliższe spotkanie filmu z myślą psychoanalityczną oddajemy chyba jednemu z najszczerszych obrazów ostatniego czasu. „Dobrzy nieznajomi" - poruszający, utkani ze smutku i czułości przez Andrew Haigh'a pojawią się na naszej dyskusyjnej kozetce w marcu. Głównym bohaterem tej opowieści jest scenarzysta Adam, samotnik cierpiący na brak weny twórczej. Pewnego dnia na progu jego mieszkania w dziwnie pustym londyńskim wieżowcu zjawia się młodszy sąsiad Harry. Oryginalny tytuł filmu brzmi: "All of Us Strangers", ale to polskie tłumaczenie pięknie dopełnia historię, która się wydarzy. Reżyser Andrew Haigh zabiera nas do świata, w którym senne fantazje niebezpiecznie mieszają się z rzeczywistością, traumy sprzed lat wrzucają w spiralę sprzecznych interpretacji tego, co prawdziwe, a tego, co desperacko chcemy, by okazało się jawą. Wyrafinowany, uduchowiony, zmysłowy i wizualnie zniewalający. Tak możemy podsumować najnowszy nim Haigha." (za: film.org) Dyskusję po projekcji poprowadzą: Michał Mocek - superwizor i certyfikowany psychoterapeuta psychoanalityczny, oraz dr Marcin Jauksz - filmoznawca. "Andrew Scott i Paul Mescal w filmie "Dobrzy nieznajomi" sprawiają, że historia o duchach staje się opowieścią o ludziach z krwi i kości."(Maja Staniszewska, GW). Z pełnym przekonaniem, zapraszamy!
Filmowe Spotkania z Psychoanalizą - BIEDNE ISTOTY
Kiedy wydawało się, że trudno czymś jeszcze w kinie zaskoczyć, wchodzi on, Yorgos Lanthimos. Jeden z nas ceni go niezwykle i dlatego na pierwszy noworoczny seans z psychoanalizą wybraliśmy premierowe "Biedne istoty". Po projekcji, zapraszamy do wspólnej dyskusji, którą poprowadzą: Michał Mocek - certyfikowany psychoterapeuta i superwizor psychoanalityczny, oraz dr Marcin Jauksz - filmoznawca i literaturoznawca. "Biedne istoty" są laureatem Złotych Lwów w Wenecji. Powiedzieć, że to śmiały i niepoprawny film, to mało powiedzieć. Porywający? Niekonwencjonalny? Surrealistyczny? Film opowiada o Belli, przywołanej do życia kobiecie, która podejmuje wędrówkę, by zmierzyć się z otaczającą ją rzeczywistością. Od nauki pojedynczych słów, przez odkrycie seksualnych uciech po zrozumienie bardziej złożonych koncepcji społeczno-politycznych (za: interia.pl). Czy można w tym dążeniu stać się i pozostać sobą, w prawdziwym tego słowa znaczeniu? Uwaga: Spotkanie odbędzie się w zmienionej porze, o godzinie 17:30! Patronat nad cyklem objęło Polskie Towarzystwo Psychoterapii Psychoanalitycznej. Gorąco zapraszamy!
Filmowe Spotkania z Psychoanalizą - "Zielona granica"
Nasz tegoroczny cykl psychoanalitycznych spotkań filmowych otwieramy pokazem najnowszego, nagrodzonego w Wenecji, dzieła Agnieszki Holland pt. „Zielona granica”. Chyba dlatego, że nie mogliśmy inaczej, dlatego, że wiedzieć to jedno, a zobaczyć, móc przeżyć i pomyśleć czyni wielką różnicę. Spotkanie odbędzie się tradycyjnie w Art-House Kino Rialto, w niedzielę 1 października, o godz. 11. Film będzie poprzedzony prelekcją, a po obejrzeniu filmu zapraszamy do wspólnej dyskusji, którą poprowadzą: Michał Mocek - superwizor i certyfikowany psychoterapeuta psychoanalityczny, oraz dr Marcin Jauksz - filmoznawca i literaturoznawca UAM "Zielona granica" to opowieść o tym, że każdy z nas może nieoczekiwanie znaleźć się w sytuacji granicznej i zostać zmuszony dokonywać wyborów. Film jest fabularny, ale scenariusz oparto na obszernym badaniu. Historia opowiadana z trzech perspektyw: rodziny migrantów, pogranicznika i aktywistki splata się w jedną. Film opowiada o losie, o ludziach. Nie o Polsce, nie o Polakach, na pewno nie tylko. "Zielona granica" to ludzie dobrzy (tych jest więcej), bezbronni, agresywni, hardzi, przerażeni. To wreszcie system wyniszczający przerażonych i pozwalający na uwalnianie najgorszych instynktów. Bywa że tkwią uśpione latami, naraz wybuchają. (za: interia.pl). Cykl jest objęty patronatem Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychoanalitycznej. Zapraszamy!
Filmowe Spotkania z Psychoanalizą - "Blisko"
Jak to jest, gdy przestaje się być dzieckiem i zaczyna patrzeć na świat jak dorosły? Gdy budujący się świat pozostaje w napięciu zarówno z tym co wewnątrz, jak i z tym wokół, w otoczeniu innych. Na kwietniowe psychoanalityczne spotkanie filmowe wybraliśmy „BLISKO” w reżyserii Lukasa Dhonta. Po projekcji filmu zapraszamy do wspólnej dyskusji, którą poprowadzą: Michał Mocek - superwizor i certyfikowany psychoterapeuta psychoanalityczny, oraz dr Marcin Jauksz - filmoznawca i literaturoznawca UAM "Dorastanie to też mrok. To nie może być temat tabu. Zjawiskowy film o przyjaźni i żałobie po niej.” - Anna Tatarska Trzynastoletni Leo i Remi to przyjaciele od zawsze, są tak blisko siebie, że traktują się jak bracia, ale już zaraz przestaną być dziećmi. Na razie cieszą się ostatnimi chwilami beztroski. Najlepsi przyjaciele spędzają czas razem zarówno w szkole, jak i poza nią. Znają swoje największe sekrety, nocują u siebie, przytulają się, wspierają. Dhont wykorzysta jednak szkolną rzeczywistość do pokazania, że nie trzeba wiele, by zmieniło się tak dużo. „Blisko” zdobył Grand Prix za najlepszy film na festiwalu w Cannes, był też nominowany do Oscara. Cykl jest objęty patronatem Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychoanalitycznej.